Following page was “stolen” from Sinhala Bloggers’ Union website. See here and here if you still don’t know what’s going on and need Sinhala enabling support :-)

සිංහල බ්ලොග් මැරතන් නිමිත්තෙන් පල වන මේ ලිපිය උපුටාගත්තේ සිංහල බ්ලොග්කරුවන්ගේ සංසදයේ වෙබ් අඩෙවියෙන්

සිංහල යතුරු පුවරු සහ ටයිප් කිරීමට යොදාගත හැකි පහසු මෘදුකාංග

සිංහල භාශාවෙන් පරිගනකයේ ලිවීම අරඹන බොහෝ දෙනාට ගැටලුවක් වන්නේ අකුරු “ටයිප්” කිරීම හෙවත් යතුරු ලිවීම යි. ඒ සඳහා ඉතා පහසුවෙන් යොදාගත හැකි ක්‍රම ගනනාවක් තියෙනවා. දැන් අපි, නිතර සිංහල ටයිප් නොකරන අයට, අලුතින් පටන්ගන්න අයට, ලේසියෙන් පහසුවෙන් “අල්ලා ගන්න” පුලුවන් ඉක්මන් ඒවායින් පටන්ගෙන මේ විවිධ ක්‍රම ගැන ටිකක් සලකා බලමු…

1. ගාර්ප්, සිංග්ලිශ් හා වෙනත් යතුරු ලිවීමේ ක්‍රම

අපි එස් එම් එස් යවද්දී සිංහල ලියන විදිහ මේ වගේ නේද : mama yanawa. heta ennam

mama gedxara yanavaa ….

මේ ආකාරයෙන් යතුරු ලියද්දී output හැටියට යුනිකෝඩ් සිංහල නිකුත් කරන්නා වූ මෘදුකාංග ද කිහිපයක් තිබෙනවා.

• එකක් තමයි ගාර්ප්. එහි භාවිතා වන යතුරු පුවරු සැකසුම තමයි මේ. ටයිප් කිරීමට ඒ හැටි හුරුවක් නැති කෙනෙකුට වුණත් මෙය පහසුවෙන් භාවිතා කරන්න පුලුවන්.

සම්පූර්න ගාර්ප් උපදෙස් පත්‍රිකාව මෙන්න මේ යොමුවෙන් ලබාගත හැකියි :

http://garpuniphonic.ourprofile.us/files/manual.doc

• එවැනි ම තවත් මෘදුකාංගයක් වන්නේ සිංග්ලිශ් සිංහල ටයිප්රයිටරය යි.

2. ජාලගත යතුරු පුවරු (Online keyboards)

පරිගනකය තුල සිංහල යතුරු පුවරුවක් නැතත් ඔබට අන්තර්ජාලයේ තිබෙන උපාංගවල සහාය ලබාගන්න පුලුවන්. ජාලගත යතුරු පුවරු සහ තිරයමත යතුරු පුවරු කීපයක් ම තියෙනවා.

එස් එම් එස් පන්නයේ සිංහල එසැනින් යුනිකෝඩ් සිංහල බවට පෙරලන පහත දැක්වෙන වෙබ් පිටු ඔබත් අත්හදා බලන්න. mama yanawaa කියා යෙදූ විට එයින් පිරිසිදු යුනිකෝඩ් සිංහල නිපදවෙනවා: “මම යනවා” වශයෙන්. මේ බලන්න -

• SinGlish transliterated –> Sinhala Unicode

• SinGlish (Phonetic) transliterated –> Sinhala Unicode

• අනික තිරය මත යතුරු පුවරුවක් (on screen keyboard) http://www.ucsc.cmb.ac.lk/ltrl/services/keyboard/

• කපුටා යුනිරයිටරය එක පිටුවක් තුළ මේ සියලු වර්ගවල යතුරු ලිවීම් ක්‍රම යොදාගත හැකි පරිදි සකසා තිබෙන, හදිසි අවස්ථාවක දී ප්‍රයෝජනවත් උපකරනයක්. ඉන්ටර්නෙට් කැෆේ වැනි පොදු ස්ථානවල දී සිංහල යතුරු පුවරුවක් නොමැති පරිගනකයක සිට වුව ද යමක් ටයිප් කරගන්න මේ පිටුව උපකාරී වෙනවා : http://www.kaputa.com/uniwriter/

5) ගූගල් වෙතිනුත්, තිරය මත සිංහල යතුරු පුවරුවක් ලබාගන්න පුලුවන්. මෙය ඔබේ වෙබ් අඩෙවියේ පිටුවක් තුළට ඔබ්බවා ගන්න, නැතහොත් embed කරගන්න වුණත් පුළුවන්. ඒ සඳහා මේ පිටුව බලන්න

3. ශබ්දානුකුලයතුරු පුවරු (Phonetic keyboards)

• LKLUG Phonetic - මෙය ලිනක්ස් මෙහෙයුම් පද්ධති සමග භාවිතා කල හැකිශබ්දානුකූල පුවරුවක්. ඒ කියන්නෙ ඉංගිරිසි අක්ශරයේ ශබ්දයට ආසන්න වශයෙන් සමාන ආකාරයකට සිංහල අකුරු සංවිධානය වෙලා තියෙන සැකසුමක්.

පහත අකුරු දෙක යතුරු පුවරුවට ඇතුලත් කිරිමෙ දි ක්ශනිකව එම අකුරු ඇතුලත් කළ යුතුයි ka - කා kA - කැ kAA - කෑ ke - කෙ kee - කේ ki - කි kii - කී ko - කො koo - කො ku - කු kuu - කූ

4. විජේසේකර යතුරු පුවරුව

මෙය තමයි සිංහල යතුරු ලිවීමට තිබෙන ඉතා ම ප්‍රමිතිගත යතුරු පුවරුව. මමත් හැමදාම භාවිතා කලේ විජේසේකර යතුරු පුවරුව. ඉගෙනගත් පසු වේගවත් ම ලිවීම ලබාගත හැකි යතුරු සැලසුමත් මේකයි. මෙය සැකසී තිබෙන්නේ සිංහල භාශාවේ වඩාත් භාවිතා වන අකුරු හා පිල්ලම් කරා වඩාත් පහසුවෙන් ළඟා විය හැකි පිලිවෙලකට. ඒ නිසා දවස් දෙක තුනක් වෑයම් කිරීමෙන් මෙය “අල්ලා ගැනීම” වෙනත් සිංහල යතුරු පුවරුවලට වඩා වාසිදායක බව නිර්දේශ කරන්න පුළුවන්. පැරනි ටයිප් රයිටර් යුගයේ පටන් වේගවත් ව ලිවීමේ හැකියාව ලබා දුන් මෙය සියලු තැන්වලට පොදු ප්‍රමිතියක් අනුව සැකසුනක්. ඒ නිසා ලිනක්ස් මත දී වින්ඩෝස් මත දී හෝ මැනුවල් ටයිප් රයිටරයක් මත දී ඔබට හමු වන විජේසේකර යතුරු පුවරුව එකම පොදු ආකෘතියකට අනුව වැඩ කරනවා. ඒ නිසාත් මෙය පහසුයි. වින්ඩෝස් මත සිංහල ස්ථාපනයේ දී මෙන් ම ලිනක්ස් මත දීත් මෙය සිංහල සමග “ඉබේ ම” ලැබෙනවා. පහත දැක්වෙන්නේ එහි සැලසුම හෙවත් කීබෝඩ් ලේ අවුට් එක. (පින්තූරය විශාල කිරීමට එය මත ක්ලික් කරන්න) නොඑසේ නම් මේ pdf ගොනුව බාගන්න

5 more days to go. You can still add your blogs and join the run :-D Only prerequisite is you must have a Sinhala Unicode blog :-)

And for those who wish to “watch” the run, SBU is providing four official channels to follow the event.

1) Marathon Syndicator.
http://marathon.sinhalabloggers.com
This site is a blog aggregator that displays all the participating blogs, refreshing every 10 minutes. It’s the best place to be on the 18th of April :D
You can also subscribe to this site’s feed via your favorite feed reading program

2) Combined feed
This is an external feed created through yahoo pipes. You can subscribe to this feed via your favorite feed reading program

3) Gtalk notification
Add marathon@sinhalabloggers.com to your google talk contact list and get blog posts directly as instant messages as soon as they get published. You can also type top [number](top 5, top 10 etc) to receive a selected number of latest posts.

4) Marathon Twitter
Follow the marathon on Twitter and receive updates directly to your mobile phone and IM.
http://twitter.com/BlogMarathon

ලිවීමේ යෙදෙන අයට සුපුරුදු පරිදි ලියාගන්න බැරි, පදම බැහැපු කාලයක් ආවාම කියනවා writer’s block එකක් ඇවිත් කියල. blogger’s block කියලත් කියනවා බ්ලොග් ලියන අය හිර වුනාම. මේකත් නිකං මුත්‍රා අඩස්සිය, මල බද්ධය වගේ දෙයක්. ඉතින් මම හිතුව මේ බ්ලොග් ලිවීම හිර වෙන එකට බ්ලොග් අඩස්සිය කියල කියන්න. බ්ලොග් බද්ධය කීවත් වැරැද්දක් නැහැ :D පහුගිය ටිකේ සිංහල බ්ලොග් මැරතන් එකේ කට කපලා තිබුනු වැඩ කන්දරාව නිසා පිලිවෙලකට ලියන එක අතපසු වෙලා ගියා. ලියන එකේ රිද්මයත් එන්නෙ නෑ වගේ. කොහෙන් පටන් ගන්නද දන්නෙත් නැහැ. ඉතින් මට බ්ලොග් අඩස්සිය :-( මේ ලියන්නෙ ඔක්කොම විරේක වෙලා අත හිත පදම් වෙන්නත් එක්ක.

හැබැයි දැන් ඔන්න මැරතන් ගැන අලුත් ප්‍රවෘත්ති කීපයක් ම තියෙනවා. තව දින 7 යි තියෙන්නෙ. ඔබේ බ්ලොග් අඩෙවියත් එකතු කරන්න.


මෙය සිංහල භාශා බ්ලොග්කරනයේ ශක්‍යතා හා භව්‍යතා (possibilities) උත්සවශ්‍රීයෙන් විදහා පෑමක්. ජාලගත සිංහල ලේඛනය සඳහා උචිත තාක්ශනය උපරිමයෙන් දැන් අප සතු ව පවතින බව මෙතෙක් එය නුදුටු සැම වෙත හඬ නගා කීමක්. ඒ නිසා මේ සංදර්ශනය ඉදිරි මාසවල තව බොහෝ දෙනෙකුට සිංහල භාශා අන්තර්ගතය බ්ලොග් අවකාශයට එකතු කිරීමට උත්තේජනයක් සපයනු ඇතැයි හිතන එක අසාධාරන නැහැ. ඒවගේ ම සිංහලබ්ලොග්කරනය විවිධ ක්ශේත්‍රවල ව්‍යාප්ත කිරීමත් බ්ලොග්කරුවන්ගේ අයිතීන්, වගකීම් හා සමාජ භූමිකාව පිලිබඳ පුලුල් සංවාදයක් වර්ධනය කිරීමත් අරමුනු කරගෙන ආරම්භ කෙරුනු සිංහල බ්ලොග්කරුවන්ගේ සංසදය සමාජගත වීම ද මේ උත්සව ශ්‍රීය මැද්දේ සිදු වීම අතිවිශේශ දෙයක් කියලයි මට හිතෙන්නේ.

සිංහලෙන් පරිගනකය භාවිතා කිරීමේ හැකියාව ඔබට දැනටමත් තියෙනවා නම් මේ අවස්ථාව අත හරින්න එපා. සිංහල භාශා භාවිතය පුලුල් කරන්න, තහවුරු කරන්න එක වැකියක් දෙකක් බැගින් හෝ ලියන්න එකතු වෙන්න.

මේ ගැන විසඳාගන්න ගැටලුවක් තියෙනවා නම්, තාක්ශනික උපදෙසක් උපකාරයක් අවශ්‍ය නම් කෙලින් ම සිංහල බ්ලොග්කරුවන්ගේ ගූගල් සමූහයෙන් විමසන්න. ඔබට ඉක්මන් උපකාර ලැබේවි.

දැනට සිංහල බ්ලොග්කරුවන්ගේ සංසද වෙබ් අඩෙවියේ සිංහල භාශාවෙන් බ්ලොග් ලිවීමට පිවිසෙන අයට ප්‍රයෝජනවත් ලිපි ලේඛන කීපයක් ම තිබෙනවා.

• සිංහල ස්ථාපන උපදෙස්
• සිංහල යතුරු පුවරු හා ටයිප් කිරීමේ විවිධ පහසු ක්‍රම
• බ්ලොග් එකක් යනු කුමක් ද?
• බ්ලොග් අඩෙවියක් සාදාගන්නා අන්දම

ඔව්, 22 වැනිදාට අවුරුද්දයි. හරිම විචිත්‍ර අත්දැකීමක් වුනා ඒ අවුරුද්ද. මම ආරම්භයේ දී අදහස් කලේ පලමු සංවත්සරය එලඹෙද්දී මේ බ්ලොග් අඩෙවියේ කටයුතු හමාර කරන්න. මෙය ලිවීම ආරම්භ කල අරමුන නම් ඉටු වී හමාරයි :-) නමුත් වෙනත් බොහෝ වැඩකටයුතු වගාදිගා වී තිබෙනවා. ඉතින් දැන් ම නවත්වන්න හැකියාවක් නැහැ. ජීවිතය යනු ඔබ සැලසුම් හදමින් ඉන්නා අතර හටගන්නා වෙනත් දෑ ය යන කියමන කොපමන සත්‍යයක් ද?

වෙබ් ආලෝචනාව නිසා අඳුනාගන්න ලැබුනු, එක්ව පොදු කටයුතු දියත් කරන්න ලැබුනු විශාල පිරිසක් ඉන්නවා. ඒ වගේ ම මෙය කියවූ ප්‍රතිචාර දැක්වූ සියලු දෙනා තව තවත් මෙහි නිරත වීමට ධෛර්යයක් වුනා. මේ අඩෙවිය ඇරඹීමට බොහෝ කලකට පෙර මට සිංහල යුනිකේත හඳුන්වා දී එයින් ලිවීමෙන් ලැබෙන මහත්පල මහානිසංස ඒත්තුගන්වා “අ” යන්නේ සිට ස්ථාපන උපදෙස් ඇතුළු බොහෝ උදව් ලබා දුන්නේ drac සහ justmal. පරිගනක ක්ශේත්‍රයට සම්පූර්න ආගන්තුකයකු වන මට ඔවුන්ගේ උදවු නොතිබුනා නම් සිංහලෙන් අන්තර්ජාලයට ලියන්න සහ යුනිකේත පරිහරනය කරන්න තව බොහෝ කාලයක් ගත වෙන්න තිබුනා. ඒ දෙන්නාට ම ස්තුතියි. ඒ වගේ ම ඊටත් පෙර සිංහලෙන් බ්ලොග් ලිවීම සඳහා ම පැරනි පන්නයේ අක්ශරයක් නිපදවමින් අප කිහිප දෙනෙකුට ස්වභාශාවෙන් බ්ලොග් ලියන්න මග පෑදූ, සිංහල නොකියෙව්වත් විටින් විට අමුතු පන්නයේ ප්‍රශ්න අසමින් වෙබ් ආලෝචනාව ගැන උද්යෝගය පල කල ඉන්ද්‍රජිත් සමරවීරටත්, මුලින් ම අප සියලු දෙනාට පූර්වාදර්ශයක් සපයමින් සිංහල පාඨකයින් නැති වියලි කර්කශ කාලයක පවා එක දිගට සිංහල යුනිකෝඩ් භාවිතයෙන් බ්ලොග් අඩෙවියක් පවත්වාගෙන යමින් ක්‍රියාවෙන් මග පෙන්වූ මලින්තටත් ස්තුතියි. එපමනක් නෙමෙයි, සිංහල බ්ලොගවකාශයේ ගැවසුනු මෙකී නොකී සියලු දෙනාගේ ඇසුරින් බොහෝ දේ ඉගෙනගන්නත් අලුත් වෙන්නත් මට භාග්‍යය උදා වුනා.

පසුගිය අවුරුද්දේ වෙබ් ආලෝචනා සම්පූර්න ලිපි ගොනුව සඳහා මේ පිටුව බලන්න.

අවුරුද්ද පිරෙන අවස්ථාවේ ප්‍රයෝජනවත් යමක් ලිවීම අවශ්‍ය යි.

ඇතැම් අය සිංහල බ්ලොග් පිලිබඳව අහන වැදගත් ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා. ඒ ගැන සාකච්ඡා කරන්න මම අද කැමතියි. ප්‍රශ්නය තමයි ඇයි බ්ලොග් ගැන මේ තරම් ‘සීරියස්’? ඒ මදිවාට සිංහලෙන්?

පිලිතුර කොටස් කීපයකින් යුක්ත යි. එයින් පලමු කොටස මෙතන ලියන්නම්. ඉතිරිය බ්ලොග් මැරතන් පූර්විකා මාලාවේ කොටස් හැටියට ඉංගිරිසි සිංහල දෙකෙන් ම වරින් වර ලියැවේවි. පහත දැක්වෙන අදහස් කීපය ගොනු කිරීම අරඹා දැන් සෑහෙන කලක් වුනත් රිසි පරිදි සංස්කරනය කොට ඔප දමාගන්න බැරි වුනා කාර්ය බහුලකම නිසා. අපිලිවෙල ගතියක් දැනුනොත් සමාවෙන්න. ඒ වගේ ම මේ ලියන්නේ සිංහල භාශාව හා ලංකාව ගැන. මේ ලිපි තුල අවිශේශයෙන් (සාමාන්‍ය පදයක් හැටියට) පුවත්පත්, සාහිත්‍යය, මුද්‍රනය, සඟරා ආදී පද යෙදෙන්නේ සිංහල භාශාවට හා මෙරට සන්දර්භයට අදාල ව බව කාරුනික ව සලකන්න. ඉංගිරිසියෙන් විතරක් හිතන ඒකභාශිකයින් සහ “සිංහල කියවීමට වේලාවක් නැති අය” නිකරුනේ කුලප්පු නොවුනොත් හොඳයි.

සිංහල භාශාවේ පරිනාමය, ඉතිහාසය හා අනාගත හැඩගැසීම් පිලිබඳ සිතීමේ නිමග්න වීමේ දී අපට එක්තරා අත්තනෝමතික නොවන සැසඳීමක් කරන්න පුලුවන් අවස්ථාවක් හමු වෙනවා අතීතයෙන්. මම ඒ අතීත අවස්ථාව සන්සන්දනය කරන්නේ බ්ලොග් අවකාශය හා අන්තර්ජාල ලේඛනයේ වර්තමාන තත්වය සමගයි.

දහ නව වැනි සියවසේ සිංහල පුවත්පත් හා සඟරා මුද්‍රනය වීම ආරම්භ වුනු අවධියට අපි මඳකට ආපසු යමු. අඩසියවසක පමන කාලයක් තිස්සේ විවිධ හැල හැප්පීම්වලට ගොදුරු වෙමින් ඉහල පහල යමින් වර්ධනය වුනු මේ පුවත්පත් සඟරා ආශ්‍රිත ලේඛනය නිසා තමයි පසුකාලීන ව පෙරට ආ සිංහල නවකතාව, කෙටිකතාව ඇතුලු සාහිත්‍යාංග සඳහා සේ ම අනෙකුත් විවිධාකාර සන්නිවේදන අවශ්‍යතා සඳහා ද සුඛනම්‍ය සිංහල භාශාවක් වර්ධනය වුනේ. එම තීරනාත්මක අවධිය ප්‍රධාන වසයෙන් අංශ දෙකකින් සමන්විත වුනා. භාශාව පිලිබඳ පෙරමුනු දෙකක්. වැඩ බිම් දෙකක්.

1) පුරාන ප්‍රකාශන මාධ්‍යයන් හි එනම් පුස්කොල පොත් හා ජනශ්‍රැතියේ පිහිටෙන් ඒ දක්වා පැවත ආ සාහිත්‍යික අන්තර්ගතය(content) හා දැනුම අලුත හඳුන්වා දුන් මුද්‍රිත මාධ්‍යයට පෙරලී, සංස්කරනය වී ප්‍රකාශයට පත් වීම.

2) නවතම පන්නයේ ප්‍රකාශන මාධ්‍ය එනම් පුවත්පත් සඟරා ද වෙනත් වාද විවාද සංග්‍රහ කෙරුනු ප්‍රකාශන ආදිය පැන නැඟීම.

එලඹෙන 20 වැනි සියවසේ බුද්ධිමය - සංස්කෘතික ජීවිතය සපුරා ම අරක් ගැනීමට නියමිත ව තිබූ, බුද්ධිමය ජීවිතයේ ප්‍රධාන වැඩ බිම වූ මුද්‍රිත මාධ්‍ය සඳහා අවශ්‍ය පදනම සම්පාදනය කරනු ලැබුවේ මූලික වසයෙන් ම ඉහත අංශ දෙකෙහි නිරත වූ පුරෝගාමීන් විසිනුයි. ඔවුන් සියලු දෙනාම පාහේ පැවත ආවේ ඊට පෙර සියවසේ වැලිවිට සරනංකර හිමිපානන්ගේ පුරෝගාමීත්වයෙන් ඇවිල ගිය ශාස්ත්‍රීය ව්‍යාපාරයේ ශිශ්‍ය පුරුක් හැටියට යි. බටුවන්තුඩාවේ දේවරක්ශිත, හික්කඩුවේ ශ්‍රී සුමංගල, රත්මලානේ ධර්මාලෝක, ධර්මකීර්ති ශ්‍රී ධර්මාරාම ආදී ගිහි පැවිදි පඬිවරුන් පරම්පරා කිහිපයකගේ උර මතින් චිරන්තන සිංහල සාහිත්‍යය මුද්‍රිත මාධ්‍ය කරා ප්‍රවිශ්ට වීම ආරම්භ වුනා.

මේ අතර, පුවත්පත් සඟරා හා ඒ ඔස්සේ හටගත් වාද විවාද බස හැඩගැස්වීමෙහි ලා අතිවිශේශ කාර්යභාරයක් ඉටු කලා. මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ ලිවීමට හිඳගන්නා මොහොතේ භාශාව අහසින් කඩා වැටුනා නෙමෙයි. එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර, මේ පූර්වගාමීන්ගේ කටයුතු මෙසේ තක්සේරු කරනවා -


තවදුරටත් සරච්චන්ද්‍ර මහතාට සවන් දෙමු


හොඳයි දැන් මේ කියන වැල්වටාරම්වලයි බ්ලොග්වලයි තියෙන සම්බන්ධය මොකක්ද?

මතු සම්බන්ධයි….

What exactly do you mean by “enabling Sinhala Unicode” on a computer?

As we have emphasized before, this is NOT about copying a font into your fonts folder. This happens due to the present status of operating systems and Sinhala Unicode itself. Operating systems like XP, 98, 2000 etc [and even Vista] came into existence way before Sinhala Unicode became sort of “established” as the norm. Therefore, if I put it simply, we need to install some sort of a patch to enable our language. But in the future, more and more OSs will come with Sinhala language support inbuilt. Example : Fedora Linux already comes with 100% Sinhala language support. I’m using it right now. No extra installations needed. No patches :-)

When you watch The Sinhala Blog Marathon or read any other online content in Sinhala, your web browser should to be able to “display” or “render” the content properly. This requires some additional stuff. More than a font. If you are hoping to use a word processor to type Unicode Sinhala, same applies. If you wish to post a comment on a blog, this requirement pops in again. Therefore we’d better enable Sinhala correctly, instead of copying a font.

How to install Sinhala?

First find the answer to this : What is the operating system you use? Is it Windows XP or something Pre XP (like 2000, 98 etc)? Or is it Windows Vista? GNU/Linux ? Mac?

Then get the suitable Sinhala pack for your system:

Windows

Get the Sinhala enabling pack that suits your Windows version from Siyabas website

There are more helpful tips and guides on both www.siyabas.lk and www.locallanguages.lk/

See also Sinhala Bloggers Union website help pages

Linux

Please go to http://sinhala.sourceforge.net for information on setting up Sinhala in Linux

For a more comprehensive guide: Enabling Sinhala Linux

Mac OS/X

Currently Free Sinhala support is not available for Mac. But you can purchase a Sinhala Enabling Pack from this site: http://www.xenotypetech.com/osxSinhala.html

For more background stuff and help :
visit Siyabas.lk the official Sinhala Unicode website and its English version www.locallanguages.lk

Please read the instructions carefully to avoid mistakes :-)

To be continued…

And in the meantime, join the Marathon . Read more about it here