කලින් සටහනේ තත්සම පදයක් හැටියට බ්ලොග් කියන පදය සිංහල භාශාවට ආපු බව කීවා.
ඒ නිසා නිසා, හැම තැනම පල කරලා පතුරු ගියපු සටහනක් තියෙනවා. ඒකත් මෙතන පල කලාට වරදක් නෑ කියලා හිතුනා. සිංහල බ්ලොග් අවකාශය තුල වචන සහ පාරිභාශික පද සෑදීම ගැන උනන්දුසහගත කතාබහ සිදු වන නිසා.
ටිකක් මැරතන් නිදිමත තියෙද්දී ලියන්නෙ…කෑලි හැලිල නං සමාවෙන්න :D
බසකට පද එකතු වෙන ආකාර තුනක් තියෙනවා
නිශ්පන්න, තද්භව සහ තත්සම තමයි ඒ තුන් ආකාරය.
නිශ්පන්න ශබ්ද කියන්නේ අදාල භාශාව තුල ම නිපදවුනු වචන. තද්භව ශබ්ද
කියන්නේ වෙනත් භාශාවක වචනයක් ඇසුරින් නිපදවුනු ඒවා. තත්සම පද
කියන්නේ කෙලින් ම අදාළ භාශාව තුලට වෙනත් භාශාවකින් ආනයනය කරගත් වචන.
සිංහල භාශාව මේ සියලු වර්ගයේ වචනවලින් පිරිලා. ඒ එක ක්රමයක් අනෙකට වඩා
උසස් ය කියන්න කිසි ම වාග් විද්යානුකූල හෝ භාශාමය හේතුවක් නැහැ. කවර
මාර්ගයෙන් වචනයක් එකතු වෙනවා ද යන්න බොහෝ විට සන්නිවේදන පහසුව, වයවහාරය හා අදාළ
විශයක්ශේත්රය මත තීරනය වන්නක්. සිදත් සඟරාවෙ පවා උපදෙස් දීලා තියෙන්නේ
“වහරනුසරෙන් සපයා” කියලයි. ඒ කියන්නෙ ව්යවහාරය අනුසාරයෙන් සම්පාදනය
කරගන්න කියලයි.
මේ තුන් ආකාරය දෙස තව ටිකක් සමීපව බලමු -
(1) නිශ්පන්න
අදාළ භාශාව තුල ම නිර්මානය වුනු (නිශ්පන්න වුනු) වචන. “ඔරිජිනල්” යෙදුම්.
මේවා තියෙන්නෙ බොහොම ටිකයි. දැන් සිංහල භාශාවෙන් උදාහරන දුන්නොත්
සුලඟ, වතුර
(2) තද්භව
වෙනත් භාශාවන්ට අයත් පද යම් විපර්යාසයකට ලක් කිරීම/ලක් වීම මගින් නිපදවෙන පද.
මේ කටයුත්තට පදයක් තද්භව වීම කියල කියනවා.
උදාහරන බොහෝ යි
සංස්කෘත සිට සිංහලයට තද්භව වූ පද
ආභරන - අබරන
අර්ථ - අරුත්
දෙමලෙන් සිංහලට තද්භව වූ පද
අම්පලම් - අම්බලම්
උරුමෛ - උරුම
කරවාඩු - කරවල
පොලිවු - පොලී
පාලියෙන් සිංහලට තද්භව වූ පද
ධම්ම - දම්
තන්හා - තන
මග්ග - මග
කහාවන - කහවනු
විජ්ජුලි - විදුලි
ඉංගිරිසියෙන් සිංහලට තද්භව වූ පද
ඒකර් - අක්කර
ඩිස්ට්රික්ට් - දිස්ත්රික්කය
පැනල් - පනේල
පෙන්සිල් - පැන්සල්
ඉංජිනියරින් - ඉංජිනේරු
ඩසන් - දුසිම්
(3)තත්සම
තත්සම යනු “එයට සමාන” යන තේරුම දෙය යෙදුමක්. එයින් ම අදහස් වන පරිදි
තත්සම පද අදාල මුල් භාශාවේ පරිදි ම භාවිතා වෙනවා. කෙලින් ම වචනය “ආනයනය”
කරනවා :-)
තත්සම පදවලට උදාහරන -
සංස්කෘත බසින් සිංහලට තත්සම පද-
කුමාර - කුමාර
ආධාර - ආධාර
විද්යා - විද්යා
මාර්ග - මාර්ග
දෙමලෙන් තත්සම පද-
අත්තිවාරම් - අත්තිවාරම්
පදක්කම් - පදක්කම්
ඉංගිරිසියෙන් තත්සම පද (මේවාට නම් ඇතැම් අය සිංහල පදත් හදල තියෙනවා)-
නමුත් අද කථා ව්යවහාරය තුළ නම් මේ ඉංගිරිසි තත්සම යෙදුම් පිරිලා. ඒත් ඒ හැම
එකක්ම පාරිභාශික පද හැටියට ගන්න නම් බැහැ.
බස් - බස්
ගැජට්- ගැජට්
ෆෝල්ඩර් - ෆෝල්ඩර්
මොබයිල් - මොබයිල්
චැනල් - චැනල් (චැනල් කිරීම ආදී අවස්ථාවල)
බ්ලොග් - බ්ලොග් :D
පෘතුගීසි බසින් තත්සම පද
කාමර - කාමර
පෙනේර - පෙනේර
වීදුරු - වීදුරු
සාක්කු - සාක්කු
බේබදු - බේබදු
මම කලින් ලියූ දෙයකුත් උපුටන්න කැමතියි -
“වෙනත් භාශාවක පවත්නා වචන සිංහල කරගන්න පුළුවන් අදාල වචනය අගට “ය” “ව” හෝ
“එක” යෙදීමෙන්. සංස්කෘතිය, ගරාජය, ඇස්ටරොයිඩය, බසය (බස් එක) ආදී වශයෙන්
ගණන් කරලා ඉවර කරන්න බැරි තරම් වචන සිංහලයට ඇවිත් තියෙනවා මේ ආකාරයට. බස්
කියන වචනේ වෙනත් භාශාවල තිබුනත් බස් එක කියලා යෙදුමක් තියෙන්නේ සිංහල
භාශාවේ විතරයි නේ. ඒක කාටත් තේරෙනවා. අපි උදේ හවස භාවිතා කරන පහසු, ඒ වගේ
ම නිවැරදි යෙදුමක් ඒක. මවුසයත් ඒ විදිහට සකසා ගත් පදයක්. ගැජට්ටුව,
විජට්ටුව(ගැජට් එක, විජට් එක) ආදී පද ඉතා සුඛනම්ය ආකාරයෙන් සන්නිවේදනය
උදෙසා යොදාගත හැකියි. විද්යා ක්ශේත්රයේ ඇතැම් වචන (උදා- පිපෙට්ටුව -
එනම් විද්යාගාර උපකරනය, මොනිටරය) දැනට මත් මේ ආකාරයෙන් සකසාගෙන
තිබෙනවා.”
ඉතින් බ්ලොග් කියන්නෙත් සිංහල ව්යවහාරයට පුළුල් ව එකතු වුනු තත්සම පදයක්. ලොග් සටහන් කියන යෙදුම මීට පෙරත් තත්සම පදයක් ලෙස සිංහලයේ භාවිතා වෙනවා. බාලදක්ශයින් පවත්වාගෙන යන ලොග් පොත මීට හොඳ උදාහරනයක්. බ්ලොග් යන පදය ඉතා හොඳින් සිංහලයේ තහවුරු වෙන්න තවත් හේතුවක් තමයි එය බ්ලොග්කරනය, බ්ලොග්කරු, ආදී වශයෙන් අවශ්ය සියලු ආකාරවලට නමා, වරනඟා
භාවිතා කරන්නත් හැකි වීම. අනික මෙවැනි වේගයෙන් පැතිර යන සන්නිවේදන තාක්ෂණය ආශ්රිත මෙවලමක් සඳහා අමුතුවෙන් “ඔරිජිනල්” දුරවබෝධ නමක් යෙදීම අවශ්ය නැති බවයි මට කල්පනා වෙන්නෙ. මෙසේ තත්සම පද භාවිතය කිසි සේත් පහත් පෙළෙ හෝ දෙවැනි පෙලේ භාවිතයක් නෙමේ. තත්සම පදත් අනිත් පද මෙන් ම ශිශ්ට සම්පන්නයි. උසස් :-)
ඒ නිසා නිසා, හැම තැනම පල කරලා පතුරු ගියපු සටහනක් තියෙනවා. ඒකත් මෙතන පල කලාට වරදක් නෑ කියලා හිතුනා. සිංහල බ්ලොග් අවකාශය තුල වචන සහ පාරිභාශික පද සෑදීම ගැන උනන්දුසහගත කතාබහ සිදු වන නිසා.
ටිකක් මැරතන් නිදිමත තියෙද්දී ලියන්නෙ…කෑලි හැලිල නං සමාවෙන්න :D
බසකට පද එකතු වෙන ආකාර තුනක් තියෙනවා
නිශ්පන්න, තද්භව සහ තත්සම තමයි ඒ තුන් ආකාරය.
නිශ්පන්න ශබ්ද කියන්නේ අදාල භාශාව තුල ම නිපදවුනු වචන. තද්භව ශබ්ද
කියන්නේ වෙනත් භාශාවක වචනයක් ඇසුරින් නිපදවුනු ඒවා. තත්සම පද
කියන්නේ කෙලින් ම අදාළ භාශාව තුලට වෙනත් භාශාවකින් ආනයනය කරගත් වචන.
සිංහල භාශාව මේ සියලු වර්ගයේ වචනවලින් පිරිලා. ඒ එක ක්රමයක් අනෙකට වඩා
උසස් ය කියන්න කිසි ම වාග් විද්යානුකූල හෝ භාශාමය හේතුවක් නැහැ. කවර
මාර්ගයෙන් වචනයක් එකතු වෙනවා ද යන්න බොහෝ විට සන්නිවේදන පහසුව, වයවහාරය හා අදාළ
විශයක්ශේත්රය මත තීරනය වන්නක්. සිදත් සඟරාවෙ පවා උපදෙස් දීලා තියෙන්නේ
“වහරනුසරෙන් සපයා” කියලයි. ඒ කියන්නෙ ව්යවහාරය අනුසාරයෙන් සම්පාදනය
කරගන්න කියලයි.
මේ තුන් ආකාරය දෙස තව ටිකක් සමීපව බලමු -
(1) නිශ්පන්න
අදාළ භාශාව තුල ම නිර්මානය වුනු (නිශ්පන්න වුනු) වචන. “ඔරිජිනල්” යෙදුම්.
මේවා තියෙන්නෙ බොහොම ටිකයි. දැන් සිංහල භාශාවෙන් උදාහරන දුන්නොත්
සුලඟ, වතුර
(2) තද්භව
වෙනත් භාශාවන්ට අයත් පද යම් විපර්යාසයකට ලක් කිරීම/ලක් වීම මගින් නිපදවෙන පද.
මේ කටයුත්තට පදයක් තද්භව වීම කියල කියනවා.
උදාහරන බොහෝ යි
සංස්කෘත සිට සිංහලයට තද්භව වූ පද
ආභරන - අබරන
අර්ථ - අරුත්
දෙමලෙන් සිංහලට තද්භව වූ පද
අම්පලම් - අම්බලම්
උරුමෛ - උරුම
කරවාඩු - කරවල
පොලිවු - පොලී
පාලියෙන් සිංහලට තද්භව වූ පද
ධම්ම - දම්
තන්හා - තන
මග්ග - මග
කහාවන - කහවනු
විජ්ජුලි - විදුලි
ඉංගිරිසියෙන් සිංහලට තද්භව වූ පද
ඒකර් - අක්කර
ඩිස්ට්රික්ට් - දිස්ත්රික්කය
පැනල් - පනේල
පෙන්සිල් - පැන්සල්
ඉංජිනියරින් - ඉංජිනේරු
ඩසන් - දුසිම්
(3)තත්සම
තත්සම යනු “එයට සමාන” යන තේරුම දෙය යෙදුමක්. එයින් ම අදහස් වන පරිදි
තත්සම පද අදාල මුල් භාශාවේ පරිදි ම භාවිතා වෙනවා. කෙලින් ම වචනය “ආනයනය”
කරනවා :-)
තත්සම පදවලට උදාහරන -
සංස්කෘත බසින් සිංහලට තත්සම පද-
කුමාර - කුමාර
ආධාර - ආධාර
විද්යා - විද්යා
මාර්ග - මාර්ග
දෙමලෙන් තත්සම පද-
අත්තිවාරම් - අත්තිවාරම්
පදක්කම් - පදක්කම්
ඉංගිරිසියෙන් තත්සම පද (මේවාට නම් ඇතැම් අය සිංහල පදත් හදල තියෙනවා)-
නමුත් අද කථා ව්යවහාරය තුළ නම් මේ ඉංගිරිසි තත්සම යෙදුම් පිරිලා. ඒත් ඒ හැම
එකක්ම පාරිභාශික පද හැටියට ගන්න නම් බැහැ.
බස් - බස්
ගැජට්- ගැජට්
ෆෝල්ඩර් - ෆෝල්ඩර්
මොබයිල් - මොබයිල්
චැනල් - චැනල් (චැනල් කිරීම ආදී අවස්ථාවල)
බ්ලොග් - බ්ලොග් :D
පෘතුගීසි බසින් තත්සම පද
කාමර - කාමර
පෙනේර - පෙනේර
වීදුරු - වීදුරු
සාක්කු - සාක්කු
බේබදු - බේබදු
මම කලින් ලියූ දෙයකුත් උපුටන්න කැමතියි -
“වෙනත් භාශාවක පවත්නා වචන සිංහල කරගන්න පුළුවන් අදාල වචනය අගට “ය” “ව” හෝ
“එක” යෙදීමෙන්. සංස්කෘතිය, ගරාජය, ඇස්ටරොයිඩය, බසය (බස් එක) ආදී වශයෙන්
ගණන් කරලා ඉවර කරන්න බැරි තරම් වචන සිංහලයට ඇවිත් තියෙනවා මේ ආකාරයට. බස්
කියන වචනේ වෙනත් භාශාවල තිබුනත් බස් එක කියලා යෙදුමක් තියෙන්නේ සිංහල
භාශාවේ විතරයි නේ. ඒක කාටත් තේරෙනවා. අපි උදේ හවස භාවිතා කරන පහසු, ඒ වගේ
ම නිවැරදි යෙදුමක් ඒක. මවුසයත් ඒ විදිහට සකසා ගත් පදයක්. ගැජට්ටුව,
විජට්ටුව(ගැජට් එක, විජට් එක) ආදී පද ඉතා සුඛනම්ය ආකාරයෙන් සන්නිවේදනය
උදෙසා යොදාගත හැකියි. විද්යා ක්ශේත්රයේ ඇතැම් වචන (උදා- පිපෙට්ටුව -
එනම් විද්යාගාර උපකරනය, මොනිටරය) දැනට මත් මේ ආකාරයෙන් සකසාගෙන
තිබෙනවා.”
ඉතින් බ්ලොග් කියන්නෙත් සිංහල ව්යවහාරයට පුළුල් ව එකතු වුනු තත්සම පදයක්. ලොග් සටහන් කියන යෙදුම මීට පෙරත් තත්සම පදයක් ලෙස සිංහලයේ භාවිතා වෙනවා. බාලදක්ශයින් පවත්වාගෙන යන ලොග් පොත මීට හොඳ උදාහරනයක්. බ්ලොග් යන පදය ඉතා හොඳින් සිංහලයේ තහවුරු වෙන්න තවත් හේතුවක් තමයි එය බ්ලොග්කරනය, බ්ලොග්කරු, ආදී වශයෙන් අවශ්ය සියලු ආකාරවලට නමා, වරනඟා
භාවිතා කරන්නත් හැකි වීම. අනික මෙවැනි වේගයෙන් පැතිර යන සන්නිවේදන තාක්ෂණය ආශ්රිත මෙවලමක් සඳහා අමුතුවෙන් “ඔරිජිනල්” දුරවබෝධ නමක් යෙදීම අවශ්ය නැති බවයි මට කල්පනා වෙන්නෙ. මෙසේ තත්සම පද භාවිතය කිසි සේත් පහත් පෙළෙ හෝ දෙවැනි පෙලේ භාවිතයක් නෙමේ. තත්සම පදත් අනිත් පද මෙන් ම ශිශ්ට සම්පන්නයි. උසස් :-)